5996 sayılı; Veteriner hizmetleri, bitki sağlığı, gıda ve yem kanunu

Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu *

MADDE 1 - Bu Kanunun amacı, gıda ve yem güvenilirliğini, halk sağlığı, bitki ve hayvan sağlığı ile hayvan ıslahı ve refahını, tüketici menfaatleri ile çevrenin korunması da dikkate alınarak korumak ve sağlamaktır.

MADDE 2 - Bu Kanun, gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ile yemlerin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamalarını, bitki koruma ürünü ve veteriner tıbbî ürün kalıntıları ile diğer kalıntılar ve bulaşanların kontrollerini, salgın veya bulaşıcı hayvan hastalıkları, bitki ve bitkisel ürünlerdeki zararlı organizmalar ile mücadeleyi, çiftlik ve deney hayvanları ile ev ve süs hayvanlarının refahını, zootekni konularını, veteriner sağlık ve bitki koruma ürünlerini, veteriner ve bitki sağlığı hizmetlerini, canlı hayvan ve ürünlerin ülkeye giriş ve çıkış işlemlerini ve bu konulara ilişkin resmî kontrolleri ve yaptırımları kapsar. Kişisel tüketim amaçlı birincil üretim ile kişisel tüketim amacıyla hazırlanan gıdalar bu Kanunun kapsamı dışındadır.

MADDE 3 - Bu Kanunun uygulanmasında;

1) Ahşap ambalaj malzemesi: Ambalaj destek malzemesi dâhil bir malın korunması ya da taşınmasında kullanılan, kâğıt ürünleri hariç ahşap veya ahşap ürünlerini,

2) Alıkoyma: Canlı hayvan ve ürünler ile ilgili bir karar verilinceye kadar, kontrol görevlisinin vereceği talimatlar doğrultusunda ürünlerin işletmecisi tarafından depolanması ve sahibi tarafından hayvanların muhafazası dâhil, hareketinin veya bunlara dokunulmasının kısıtlanması veya engellenmesini,

3) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

4) Balıkçılık ürünleri: Canlı çift kabuklu yumuşakçalar, canlı denizkestaneleri, canlı gömlekliler ve canlı deniz karından bacaklıları ve bütün deniz memelileri, sürüngenler ve kurbağalar dışında kalan, doğadan veya yetiştiricilik yoluyla elde edilen, bütün deniz ve tatlı su hayvanlarının yenilebilir tüm biçimlerini, kısımlarını ve ürünlerini,

5) Birincil üretim: Kesimine kadar çiftlik hayvanlarının üretilmesi, sağımı, bitkisel ürünlerin hasadı da dâhil olmak üzere birincil ürünlerin üretilmesi, yetiştirilmesi, avlanma, balıkçılık ve yabanî ürünlerin toplanmasını,

6) Birincil ürünler: Topraktan ve hayvan yetiştiriciliğinden elde edilen ürünler ile avlanma ve balıkçılık yoluyla elde edilen ürünler dâhil birincil üretim ürünlerini,

7) Bitki: Canlı bitkiler ile bunların derin dondurulmamış meyve ve sebzeleri, yumrular, soğansılar, soğanlar ve rizomlar, kesme çiçekler, yapraklı dallar, budama artığı yapraklar, yapraklar, bitki doku kültürleri, canlı polen, göz, kalem ve çelik gibi canlılığını koruyan belirli parçaları ile dikim amaçlı olan botanik tohumlarını,

8) Bitki koruma ürünü: Kullanıcıya farklı formlarda sunulan, bitki ve bitkisel ürünleri zararlı organizmalara karşı koruyan veya bu organizmaların etkilerini önleyen, bitki besleme amaçlı olanlar dışında bitki gelişimini etkileyen, koruyuculara ilişkin özel bir düzenleme kapsamında bulunmayan ancak bitkisel ürünleri koruyucu olarak kullanılan, bitki ve bitki kısımlarının istenmeyen gelişmelerini kontrol eden veya önleyen, istenmeyen bitkileri yok eden, bir veya daha fazla aktif maddeyi veya aktif madde, sinerji yaratan veya güvenilirliği artıran maddeler gibi bileşenleri içeren preparatları,

9) Bitki pasaportu: Bitki sağlığı ile ilgili bu Kanun ve diğer ilgili mevzuat ile belirlenen bitki sağlığı standartlarının ve özel şartların karşılandığını gösteren, çeşitli bitki ve bitkisel ürünler için standart hâle getirilmiş, Bakanlıkça belirlenen usullere uygun olarak hazırlanan ve Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilenler tarafından düzenlenen resmî etiketi veya belirli ürünler için Bakanlıkça kabul edilen etiket dışındaki işareti,

10) Bitki sağlık sertifikası: Bitki ve bitkisel ürünlerin bu Kanunda belirtilen bitki sağlığı şartlarına uygun olduğunu gösteren belgeyi,

11) Bitkisel ürün: Bitkisel orijinli, işlem görmemiş veya basit bir işlemden geçmiş, bitki tanımına girmeyen ürünleri,

12) Bulaşan: Gıdaya kasten ilave edilmeyen ancak, gıdanın birincil üretim aşaması dâhil üretimi, imalatı, işlenmesi, hazırlanması, işleme tâbi tutulması, ambalajlanması, paketlenmesi, nakliyesi veya muhafazası ya da çevresel bulaşma sonucu gıdada bulunan, hayvan tüyü, böcek parçası gibi yabancı maddeler hariç olmak üzere her tür maddeyi,

13) Çıkış: Malların Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkışı ile ihracatı ve geçici ihracatı,

14) Çiftlik hayvanı: Et, süt, yumurta da dâhil olmak üzere gıda, deri, kürk, yün, tüy veya diğer ürünlerin temini için veya işgücü amacıyla insanlar tarafından yetiştirilen ve beslenen hayvanları,

15) Damızlık: Irkına, tipine ve verimine özgü özellikleri gösteren vasıflı ve belgeli hayvanları,

16) Denetim: Yem, gıda, hayvan refahı ve ıslahı, bitki ve hayvan sağlığı ile ilgili faaliyetlerin bu Kanun hükümlerine uygunluğunun tespiti amacıyla Bakanlık tarafından yapılan veya yaptırılan tüm işlemleri,

17) Doğrulama: İnceleme yapılarak ve objektif bulgular dikkate alınarak belirlenen şartların karşılanıp karşılanmadığının tespiti için yapılan kontrolü,

18) Don: At ve diğer memelilerde vücudu örten kıllara hâkim olan veya bu kıllardan çoğunluğa yakın kısmının müşterek olarak gösterdiği rengi,

19) Diğer maddeler: Bitki sağlığı açısından zararlı organizma taşıma riski bulunan, bitki ve bitkisel ürünler dışında kalan maddeleri,

20) Dikim: Bitkilerin büyümesi, üremesi ve çoğaltımını teminen bir ortama yerleştirilmesi işlemini,

21) Dikim amaçlı bitki: Dikili olan ve dikili olarak kalacak bitkiler veya şaşırtma işlemi yapılacak bitkiler ile dikili olmayan fakat sonrasında dikilecek olan bitkileri,

22) Ev ve süs hayvanı: Sahiplerinin ya da sahipleri adına sorumluluğunu almış kişilerin yanında bulunan, üçüncü bir şahsa satışı ya da devredilmesi amaçlanmayan arılar, kabuklu hayvanlar ve kümes hayvanları haricindeki omurgasızlar, amfibik hayvanlar, köpek, kedi, gelincik, süs balıkları, sürüngen, kemirgen, evcil tavşan ve tüm kuşları,

23) Faydalı organizma: Biyolojik evresinin herhangi bir dönemini zararlı organizma üzerinde geçiren ve bu organizmanın popülasyonunu sınırlayabilen parazitoit, parazit, predatör ve  patojenleri,

24) Gıda: Doğrudan insan tüketimine sunulmayan canlı hayvanlar, yem, hasat edilmemiş bitkiler, tedavi amaçlı kullanılan tıbbî ürünler, kozmetikler, tütün ve tütün mamulleri, narkotik veya psikotropik maddeler ile kalıntı ve bulaşanlar hariç, insanlar tarafından yenilen, içilen veya yenilmesi, içilmesi beklenen işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş her türlü madde veya ürün, içki, sakız ile gıdanın üretimi, hazırlanması veya muameleye tâbi tutulması sırasında kullanılan su veya herhangi bir maddeyi,

25) Gıda ile temas eden madde ve malzeme: Gıda maddeleri ile temasta bulunan veya bulunmak üzere üretilen her türlü madde ve malzemeyi,

26) Gıda işletmecisi: Kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından gıdanın üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasında kontrolü altında yürütülen faaliyetlerin, mevzuat hükümlerine uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi,

27) Gıda kodeksi: Türk Gıda Kodeksini,

28) Giriş: Malların Türkiye Gümrük Bölgesine ve serbest bölgelere girişi, ithalatı ve transit rejimine tâbi tutulmasını,

29) Gözetim: Herhangi bir gıda veya yem işletmesinin, işletmecisinin veya bunların faaliyetlerinin dikkatli bir şekilde gözlemlenmesini,

30) Gözetim bölgesi: Hastalık çevresinde, koruma bölgesini de içine alacak biçimde, koruma bölgesi dışında hastalığın yayılmasını önlemek için gerekli ön tedbirlerin uygulandığı ve hastalığın etkileyebileceği tüm türlerin sağlık durumunun dikkatlice izlendiği bölgeyi,

31) Hayvan: Suda yaşayan hayvanlar, sürüngenler ve amfibik hayvanlar dâhil omurgalı ve omurgasız canlıları,

32) Hayvan sahibi: Hayvanların mülkiyet hakkını üzerinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiyi,

33) Hayvansal ürün: İnsan tüketimine sunulan hayvansal gıda, hayvansal yan ürün ve üreme ürünleri dâhil tüm hayvansal ürünleri,

34) Hayvansal yan ürün: Yetiştiricilikte kullanılmayacak olan sperma, ovum, embriyo dâhil, insanlar tarafından tüketimi amaçlanmayan hayvan kökenli ürünler veya hayvanların bütün vücut veya parçaları ile artıklarını,

35) Hijyen: Tehlikenin kontrol altına alınması ve gıda ve yemlerin kullanım amacı dikkate alınarak, insan ve hayvan tüketimine uygunluğunun sağlanması için gerekli her türlü önlem ve koşulu,

36) İstenmeyen etki: Bir veteriner sağlık veya bitki koruma ürününün, etiket ve tanıtıcı bilgilerine uygun olarak kullanımı sonucu, hayvanlarda, insanlarda, bitkilerde veya çevrede görülen zararlı etkileri veya istenmeyen durumları,

37) İthalat: Malların, serbest dolaşıma giriş rejimi, gümrük antrepo rejimi, dâhilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ve geçici ithalat rejimi prosedürlerine tâbi tutulmasını,

38) İzleme: Bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerin, bu Kanunla belirlenen esaslara uygunluk durumu hakkında genel bir görüş edinmeye yönelik, planlanmış bir dizi gözlem ve ölçümlerin yürütülmesini,

39) İzlenebilirlik: Üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamaları boyunca bitkisel ürünlerin, gıda ve yemin, gıdanın elde edildiği hayvanın veya bitkinin gıda ve yemde bulunması amaçlanan veya beklenen bir maddenin izinin sürülebilmesi ve takip edilebilmesini,

40) Kalıntı: Bitki koruma ürünü kullanımı sonucu, bitki, bitkisel ürünler ile yenilebilir hayvansal ürünlerin içinde, üzerinde veya çevrede bulunan, metabolitler ile yıkımlanma veya reaksiyon sonucunda oluşan ürünler dâhil bir ve birden fazla maddeyi veya hayvansal ürünlere geçerek insan sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratma ihtimali bulunan farmakolojik etkili maddeler ve bunların metabolitleri veya diğer maddelerini,

41) Karantina: Hastalık veya zararlı organizmaların ülkeye girişini veya ülke içinde yayılmasını önlemek amacıyla, hayvan, hayvansal ürün, bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeler ile bulaşma ihtimali bulunan madde ve malzemelerin kontrol altına alınmasını,

42) Kontrol görevlisi: Bakanlık tarafından resmî kontrol yetkisi verilen kişiyi,

43) Kordon: Hayvan hastalığı görülen alanın gözetim altında tutulması, giriş ve çıkışların kontrol altına alınmasını,

44) Koruma bölgesi: Hayvan hastalığının ve zararlı organizmanın yayılmasını önlemek amacıyla hastalık görülen alanın çevresinde oluşturulan ve gerektiğinde insan hareketlerinin kısıtlanması dâhil, canlı hayvan, bitki, hayvansal ve bitkisel ürünlerin hareketlerinin kısıtlandığı bölgeyi,

45) Korunmuş bölgeler: Bu Kanun kapsamında yer alan, bir veya birden fazla bölgede yerleşik olan, bir veya birden fazla zararlı organizmanın o bölge için endemik olmadığı, çevre koşulları söz konusu zararlı organizmanın yerleşmesine uygun olmasına rağmen, o bölgede yerleşmemesi  için  korunan  veya   bu  bölgelerde  bulunmalarına  rağmen  eradikasyona  tâbi tutulan ve bu koşulların sağlandığı Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre uygun sörvey sonuçları ile kanıtlanarak tanınan, düzenli ve sistematik olarak izlenen, söz konusu organizmanın o bölgede ortaya çıkması durumunda bildirimi zorunlu olan ve özel önlem alınan bölgeleri,

46) Numune alma: Ürünün, ortamdan alınanlar da dâhil üretim, işleme ve dağıtım aşamalarına ve hayvan ve bitki sağlığına ilişkin her tür maddenin mevzuata uygunluğunun doğrulanması amacıyla alınmasını,

47) Onay: Bu Kanun kapsamında onayı zorunlu olan faaliyetler ve ürünler için Bakanlıkça verilen izin veya ruhsatı,

48) Özel tıbbî amaçlı diyet gıdalar: Belli beslenme uygulamaları için hastaların diyetlerini düzenlemek amacıyla, özel olarak üretilmiş veya formüle edilmiş ve tıbbî gözetim altında kullanılacak olan alışılmış gıda maddelerini veya bu gıda maddelerinin içinde bulunan belirli besin öğelerini veya metabolitlerini vücuda alma, sindirme, absorbe etme, metabolize etme veya vücuttan atma kapasitesi sınırlı, zayıflamış veya bozulmuş olan hastalar ya da diyet yönetimleri, yalnızca normal diyetin modifikasyonu ile veya diğer gıdalarla ya da her ikisinin de birlikte kullanımı ile sağlanmayan kişiler için hazırlanmış gıda maddelerini,

49) Pedigri: Soy kütüğüne kayıt edilen damızlıklarla safkan atların numara, isim, orijin, ırk, renk, eşkâl, cinsiyet, doğum tarihi, verim kayıtları, yetiştirici ve sahibi ile hayvanın cetlerine ait bilgileri ve verimlerini belirten belgeyi,

50) Perakende: Ana dağıtım merkezleri, hazır yemek hizmeti, işyeri ve kurum yemekhaneleri, restoranlar ve diğer benzeri gıda hizmetlerinin sunulduğu yerler, dükkânlar, toptan satış yerleri, süpermarket dağıtım merkezleri dâhil olmak üzere son tüketiciye satış ya da dağıtım noktasında gıdanın işlenmesi veya muameleye tâbi tutulması veya depolanmasını,

51) Piyasaya arz: Bu Kanun kapsamındaki her türlü ürünün, bedelli veya bedelsiz, piyasaya sunulmasını,

52) Resmî kontrol: Bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerin bu Kanun hükümlerine uygunluğunun doğrulanması için, kontrol görevlilerinin, verilen yetki çerçevesinde gerçekleştirdikleri izleme, gözetim, denetim, muayene, karantina, numune alma, analiz ve benzeri kontrolleri,

53) Resmî veteriner hekim: Bu Kanun kapsamında verilen görevleri Bakanlık adına yapan Bakanlık personeli veteriner hekimi,

54) Risk: Sağlık üzerinde olumsuz etki yaratma ihtimali bulunan tehlike ile şiddeti arasındaki fonksiyonel ilişkiyi,

55) Risk analizi: Risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve risk iletişimi olarak birbirleriyle bağlantılı üç bileşenden oluşan süreci,

56) Risk değerlendirmesi: Bilimsel olarak tehlikenin tanımlanması, tehlikenin niteliklerinin belirlenmesi, tehlikeye maruz kalmanın değerlendirilmesi ve risk unsurlarının belirlenmesini kapsayan süreci,

57) Risk iletişimi: Risk analizi sürecinde risk değerlendiricileri, risk yöneticileri ve diğer ilgili tarafların, tehlike, risk, riskle ilgili faktörler ve riskin algılanmasına ilişkin bilgi ve görüşler ile risk değerlendirmesi bulguları ve risk yönetimi kararlarının açıklamalarını da kapsayan bilgi ve düşüncelerin paylaşımını,

58) Risk yönetimi: Risk değerlendirmesi ve yasal faktörler göz önünde tutularak ilgili taraflarla istişare ile uygun olabilecek kontrol önlemlerine ilişkin alternatiflerin değerlendirilmesi, tercih edilmesi ve uygulanması sürecini,

59) Sağlık işareti: Sağlık işareti aranan ürünlerde resmî kontrollerin yapıldığını belirten işareti,

60) Sağlık koruma bandı: Dış ortama verilebilecek veya dış ortamdan gelebilecek olumsuz etkileri önlemek amacıyla ayrılan bölgeyi veya mesafeyi,

61) Sınır kontrol noktası: Sınır gümrük kapılarında yer alan gümrüklü yer ve sahalarda canlı hayvan ve hayvansal ürünler ile bitki ve bitkisel ürünlerin ülkeye girişinde kontrollerinin yapıldığı yeri,

62) Soy kütüğü: Pedigri düzenlemeye esas olacak bilgilerin düzenli olarak toplandığı veri tabanını,

63) Tağşiş: Bu Kanun kapsamındaki ürünlere temel özelliğini veren öğelerin ve besin değerlerinin tamamının veya bir bölümünün mevzuata aykırı olarak çıkarılmasını veya miktarının değiştirilmesini veya aynı değeri taşımayan başka bir maddenin, o madde yerine aynı maddeymiş gibi katılmasını,

64) Taklit: Bu Kanun kapsamındaki ürünlerin, şekil, bileşim ve nitelikleri itibarıyla yapısında bulunmayan özelliklere sahip gibi veya başka bir ürünün aynısıymış gibi göstermeyi,

65) Takviye edici gıdalar: Normal beslenmeyi takviye etmek amacıyla, vitamin, mineral, protein, karbonhidrat, lif, yağ asidi, amino asit gibi besin öğelerinin veya bunların dışında besleyici veya fizyolojik etkileri bulunan bitki, bitkisel ve hayvansal kaynaklı maddeler, biyoaktif maddeler ve benzeri maddelerin konsantre veya ekstraktlarının tek başına veya karışımlarının, kapsül, tablet, pastil, tek kullanımlık toz paket, sıvı ampul, damlalıklı şişe ve diğer benzeri sıvı veya toz formlarda hazırlanarak günlük alım dozu belirlenmiş ürünleri,

66) Tazminat: Tazminatlı hastalıklar ve zararlı organizmalar listesinde yer alan hastalık ve zararlı organizmalar nedeniyle tazminat ödenmesine karar verilen bitki ve hayvanlar ile zararlı organizma ve hastalığa bağlı olarak imhasına karar verilen ürün ve ekipmanların imha ve dezenfeksiyonu için ödenecek bedeli,

67) Tehlike: Sağlık bakımından olumsuz etki yaratma potansiyeli bulunan, gıda ve yemdeki biyolojik, kimyasal veya fiziksel etmenler ile gıda ve yemin durumu,

68) Tetkik: Faaliyetlerin ve ilgili sonuçların, planlanan düzenlemelere ve bu düzenlemelerin amaçlara ulaşmak için uygun olup olmadıklarını ve bu düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulamaya konulup konulmadıklarını belirlemek için yapılan sistematik ve tarafsız incelemeyi,

69) Tıbbî olmayan veteriner sağlık ürünleri: Hayvana uygulanmak ya da hayvan için kullanılmak amacıyla tüm üretim aşamalarından geçerek kullanıma hazır hâle getirilmiş ilaç niteliğinde olmayan ürünleri,

70) Transit: Serbest dolaşımda bulunmayan canlı hayvan ve ürünlerin Türkiye Gümrük Bölgesi üzerinden geçerek yabancı bir ülkeden yabancı bir ülkeye, yabancı bir ülkeden Türkiye’ye, Türkiye’den yabancı bir ülkeye, bir iç gümrükten diğer bir iç gümrüğe sevkini,

71) Üreme ürünleri: Hayvanların üremesinde kullanılan sperma, ovum, embriyo ve kuluçkalık yumurtayı,

72) Üretim, işleme ve dağıtımın aşamaları: İthalat ve birincil üretim dahil, ürünün üretim, işleme, depolama, nakliye, nihai tüketiciye satışı veya arzını içeren herhangi bir aşamayı,

73) Ürün: Bitki, bitkisel ürün, gıda, gıda ile temas eden madde ve malzemeler, yem, hayvansal ürün, veteriner sağlık ürünü, bitki koruma ürünü ile ziraî mücadele alet ve makineleri ile ahşap ambalaj malzemesini,

74) Veteriner biyolojik ürünleri: Hayvanlarda aktif veya pasif bağışıklık oluşturmak, bağışıklığın seviyesini ölçmek veya hastalık teşhisi için hazırlanmış aşı, serum gibi ürünler ile teşhis kitlerini,

75) Veteriner ecza deposu: Sadece veteriner sağlık ürünlerinin toptan satışının yapıldığı, eczacı veya veteriner hekim sorumluluğunda faaliyet gösteren ecza depolarını,

76) Veteriner sağlık sertifikası: Hayvan ve hayvansal ürünlerin bu Kanunda belirlenen sağlık şartlarına uygun olduğunu gösteren, resmi veteriner hekim tarafından düzenlenen belgeyi,

77) Veteriner sağlık ürünleri: Veteriner tıbbî ürünleri ve tıbbî olmayan veteriner ürünlerini,

78) Veteriner tıbbî ürünleri: Hayvana uygulanmak ya da hayvan için kullanılmak amacıyla tüm üretim aşamalarından geçerek kullanıma hazır hâle getirilmiş etkin madde ihtiva eden ürünleri ve veteriner biyolojik ürünleri,

79) Yem: Hayvanların ağız yoluyla beslenmesi amacıyla kullanılan işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş, yem katkı maddeleri dâhil her tür madde veya ürünü,

80) Yem işletmecisi: Kendi işletmesindeki hayvanlar için yemlerin üretimi, işlenmesi ve depolanması dâhil, kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından yemin üretimi, ithalatı, ihracatı, işlenmesi, depolanması, nakliyesi ve pazarlanması ile ilgili kontrolü altında yürütülen faaliyetlerin mevzuat hükümlerine uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi,

81) Yetkilendirilmiş veteriner hekim: Bakanlıkta görevli veteriner hekimler dışında, verilecek resmî görevleri yürütmek üzere Bakanlık tarafından yetki verilen veteriner hekimi,

82) Zararlı organizma: Bitki veya bitkisel ürünlere zarar veren bitki, hayvan veya patojenik ajanların tür, streyn veya biyotiplerini,

83) Ziraî mücadele alet ve makineleri: Bitki koruma ürünlerinin uygulanmasında kullanılacak her türlü alet, araç-gereç, makine, cihaz, ekipman ile bunların aksam, parça ve teferruatını,

84) Zootekni: Hayvanların yetiştirilmesi, ıslahı, bakımı ve beslenmesi, üreme ve çoğalması ve belgelendirme ile ilgili uygulamaları ifade eder.

MADDE 4 - Bulaşıcı hayvan hastalıklarının kontrolünde aşağıdaki esaslar uygulanır:

a) Bakanlık, ihbarı mecburî bir hastalığın varlığı veya şüphesi ya da yeni bir salgın durumunda, inceleme yapmak, teşhis etmek, gerekli kontrol ve koruma tedbirlerini almakla yükümlüdür.

b) Bakanlık, ihbarı mecburî bir hastalığın ortaya çıkması veya ortaya çıkma şüphesinin varlığı hâlinde, koruma ve gözetim bölgelerinin oluşturulması, hastalığın araştırılması ve hastalığın yayılmasının önlenmesi için gerekli kontrol, numune alma, teşhis ve diğer incelemeleri yapmaya, aşılama, hayvanların izole edilmesi veya itlaf ve imha edilmesi, hayvanların veya insanların hareketlerinin kısıtlanması veya yasaklanması amacıyla kordon konulması, suni tohumlama ve ıslah çalışmalarının durdurulması, hastalığın yayılmasına sebep olabilecek hayvansal ürün, yem, alet, ekipman ve bunun gibi bulaşık materyalin imhası da dâhil her türlü tedbiri almaya yetkilidir.

c) Bakanlık, (b) bendinde belirtilen tedbirlerin uygulanabilmesi için her türlü acil eylem planlarının hazırlanmasını ve uygulanmasını sağlar.

ç) İhbarı mecburî hayvan hastalıkları Bakanlıkça, tazminatlı hayvan hastalıkları ve tazminat oranları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir.

d) Bakanlık, yabancı bir ülkede hastalık çıkması durumunda, hastalığın türüne göre bu ülkenin tamamından veya belirli bir bölgesinden, canlı hayvanlar ile hayvansal ürünlerin ülkeye girişine ve transit geçişine tamamen veya kısmen sınırlama ve yasak getirebilir. Yasağın kapsamı, hastalığın seyrine göre daraltılabilir veya genişletilebilir.

MADDE 5 - Hayvanlarda herhangi bir tazminatlı hastalık tespit edilmesi sonucu resmî veteriner hekim veya yetkilendirilmiş veteriner hekim gözetiminde mecburî kesime tâbi tutulan veya itlaf edilen hayvanlar ile mezbahalarda tespit edilen tazminatlı hastalık nedeniyle imha edilen hayvanların bedelleri Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen oranlarda, hastalık nedeniyle imha edilen hayvansal ürünlerin, yem, madde ve malzemelerin bedelleri ile imha, nakliye ve dezenfeksiyon masrafları Bakanlık tarafından sahiplerine tazminat olarak ödenir. Bakanlık her yıl, bütçe imkânları, hastalıklarla ilgili bilimsel veriler ile eradikasyon ve kontrol programlarına göre, tazminatlı hastalıklardan hangilerine tazminat ödemesi yapacağını, ödeme yapılacak yerleri ve uygulama zamanını belirler.

(*) Not: 5996 Sayılı; Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun tamamını görüntülemek için aşağıdaki linkleri kullanabilirsiniz.

PDF formatı için tıklayın.
DOC formatı için tıklayın.

Devamını oku »

Açıkta sığır besiciliği

Sığırların etrafı çitle çevrili, kısmen veya tamamen açık bir alanda, yıl boyu tutulduğu besi yöntemine açıkta sığır besiciliği denilir. Bu yöntem yoğun besicilik yapılan ülkelerde çok yaygın kullanılmaktadır. Türkiye'de besicilerin hayvanların üşüyecekleri ve sağlıklı bir besi yapılamayacağı kanaati sebebiyle açıkta sığır besiciliği yeterli ilgiyi görmemektedir. Ancak yapılan araştırmalarda, kış aylarında dahi bu sistemde verimli besicilik yapılabileceği görülmektedir.

Neden açıkta sığır besiciliği tercih edilmeli?

Besicilik, tamamen ekonomik bir olaydır. Giderlerin düşük, gelirlerin yüksek olduğu işletmeler kârlı olabilirler. Bunun nedenle; sabit yatırıma mümkün olduğu kadar az para harcanarak işletme kurulmalıdır. Açık sistem besi işletmesi için harcanacak para, kapalı sistem için harcanacak paranın üçte biri oranındadır. Böylece, mevcut para ahır yerine daha fazla hayvan ve kaliteli yem almak için harcanabilir.

Açıkta sığır besiciliği nerede yapılabilir?

Öncelikle açık sistem sığır besiciliği tesisinin kurulacağı arazinin özelliklerini açıklayalım. Tesisin kurulacağı arazi; güney yönünde meyilli, sert zeminli, taşlı, kumlu, geçirgenliği yüksek olmalıdır. Bu tür araziler tarla tarımına uygun olmadıkları için, verimli arazilerden de tasarruf edilmiş olur. Eğer tesis kurulması planlanan arazi düz ise yaklaşık %7 eğim verilmelidir, böylece yağan yağışların göllenmesine engel olunur. Tesis, yol ve su kaynaklarına yakın olmalıdır. Kapasitesi büyük işletmeler için elektrik temini, makineleşme açısından göz önüne alınmalıdır.

Açıkta sığır besiciliği Türkiye'de yağışın çok fazla olduğu bölgeler hariç hemen her yerinde uygulanabilir. Yağışın fazla olduğu yerlerde yapı değişiklikleri uygulamak gerekir. Sıcak bölgelerde ise çoğu zaman gölgelikler yapmak yeterli olur. Kış döneminde besiye alınacak hayvanların, sonbahar aylarında işletmeye konulması son derece faydalıdır. Böylece, hayvanlar kış şartlarına alışarak, rahat bir besi dönemi geçirirler. Besiye başlar başlamaz, başta şap aşısı olmak üzere bütün sağlık önlemlerini almak gerektiği unutulmamalıdır.

Açık sistem besicilik tesisinin bölümleri nelerdir?

Açık sistem besicilik tesisinde şu bölümler bulunmaktadır:

• Padoklar (hayvanların bulunduğu bölümler)

• Yemlik ve suluklar

• Sundurma veya gölgelikler

• Servis yolu

• İşlem sahası

• Bakıcı evi

• Yem hazırlama alanı

• Kaba yem deposu

• Alet ve makine parkı

• Rampa

Padoklar; hayvanların beslemeye alındığı ve muhafaza edildiği bölümlerdir. Arazinin durumuna göre şekillendirilebilir. Padoklarda hayvan başına; yağışın az olduğu bölgelerde 7-10 m², yağışın fazla olduğu bölgelerde ise 20-30 m² alan hesaplanmalıdır. Padoklara yerleştirilecek hayvan sayısı, bölge pazar şartları göz önüne alınarak belirlenmelidir. Eğer hayvan temininde zorluk yoksa padoklar büyük planlanabilir. Padokların küçük yapılması yatırım maliyetini arttırır, ancak hayvanların işletmeye alınması ve bakımda kolaylık sağlar. Padoklara hayvanlar yerleştirilirken, ağırlıklarının birbirine yakın olmasına dikkat edilmelidir. İşletmede mümkün ise, hastalık gibi durumlarda kullanılmak üzere boş bir karantina padoğu bulundurulmalıdır.

Padoklarda yağışlı zamanlarda çamur problem olmaktadır. Çamur hayvanların ağırlık artışlarını etkileyen önemli bir faktördür. Bu sorun, doğru arazi seçimiyle, uygun eğimli padoklar yapılarak ve iyi drenaj sağlanarak çözülebilir. Birkaç besi dönemi sonunda sıkışan toprakla çamur problemi çözülür. Padoklarda kullanılacak çit; ucuz ve temini kolay demir, ahşap gibi her türlü malzemeden olabilir.

Yemlikler; hayvanların yem yedikleri bölümlerdir. Yemlikler; beton, sac, tahtadan sabit veya hareketli olarak yapılabilir. Yemlik boyu, her hayvan için 30-40 cm. olacak şekilde hesaplanır. Yemlik genişliği, 50-60 cm. kadar olmalıdır. Yemliklerin üzerinde hayvanların boylarına göre ayarlanabilen hareketli bir mekanizma yapılması uygun olur. Bu şekilde, değişik boylarda alınan hayvanlara göre ayarlama yapılabilir. Yemlik yerlerini, işgücünden tasarruf ve yemleme kolaylığı için, servis yolunun kenarına yapmak faydalı olur. Eğer yapılan yemlikler yeterli olmazsa, padok çitleri kenarlarına da konulabilir.

Suluklar; beton veya saçtan yapılabilir. Kış aylarında donmayı önleyecek tedbirler alınmalıdır. Bunun için özel imal edilmiş donmaz suluklar kullanılarak sorun giderilebilir. Bir besi sığırının günlük su ihtiyacı 25 litre kadardır. Günde bir-iki defa su verilerek, asla verimli bir besicilik yapılamaz. Bu nedenle sulukta daima temiz su bulunmalıdır. Sulukların etrafı, hayvanlar tarafından çokça kullanılmaktadır ve sürekli çamur olmaktadır. Bu bölümlerin etrafını beton bir zemin ile çevrelemekle problem çözülebilir.

Sundurma ve gölgelikler; genelde yemlikler üzerine gelecek şekilde inşa edilmektedir. Bu şekilde yem, yağan yağışlardan korunur. Hem de hayvanlara güneşli ve sıcak zamanlarda gölge bir alan sağlanmış olur. İşletmenin kurulduğu bölgede yaz sıcaklık ortalaması 30°C'nin üzerinde ise, gölgelik alanının büyük tutulması faydalı olur. Gölgelik için kullanılacak malzemeler, temini kolay ve ucuz olmalıdır. Bunlar; galvanizli sac, ağaç dalları veya kamış gibi malzemeler olabilir. Gölgeliklerin eğilimleri, padokların dışına gelecek şekilde yapılırsa yağışların padok içinde birikmesi önlenir.

Servis yolu; hayvanların yemlenmesinde, işlem sahasına hayvanların götürülmesinde padoklar bu bölüme bitişik yapılır. Servis yolunun genişliği en az traktör ile girilebilecek kadar olmalıdır. Böylece, gerektiğinde traktörle yemleme yapıldığında veya padokların temizliği sırasında kolaylık sağlar. Padokların kapıları, servis yolu genişliğinde yapılmalıdır. Böylece; padoktan çıkacak veya girecek hayvanlar, istenilen bölüme doğru rahatça götürülebilirler.

İşlem sahası; toplanma bölgesi, kantar ve sıkıştırma kutusunun bulunduğu alandır. Toplanma bölgesi, ortasında hareketli bir kapı bulunan, etrafı saclarla çevrili, silindirik bir yapısı olan bölümdür. Bu bölüm, hayvanlara uygulanacak bakım ve kontroller sırasında kolaylık sağlar. Toplanma bölgesi çok sık kullanılacağından zemini beton yapılabilir. Toplanma bölgesinin giriş veya çıkış tarafında müsait olan bir yere, bir dezenfekte çukuru yapılması faydalı olur. Böylece hayvanların ayak temizlikleri de yapılmış olur.

Sığır işlem sahasında bulunan özel kantar ile hayvanların periyodik olarak tartıları yapılır. Böylece gelişme durumları takip edilerek, doğru bir besleme programı uygulanabilir. Sıkıştırma kutusu ise tek kanadı hareketli bölümdür. Bu bölüme giren hayvanlar. hareketli kanat vasıtası ile sıkıştırılır. Böylece hayvanlar üzerinde her türlü sağlık kontrolleri ve aşı uygulamaları kolayca yapılabilir.

Bakıcı evi; işletmede sürekli olarak bakıcı bulunacağı düşünülerek inşa edilmelidir. Bu ev işletmeye hakim konumda olmalıdır. Yem hazırlama ve depolama bölümü üzerine, üst kat olarak yapılması çoğu zaman uygun olur.

Yem hazırlama alanında; hayvanların ihtiyacı olan yem hazırlanır ve depolanır. Eğer kullanılacak ise, yem kırma ve karıştırma makineleri de bu bölüme konulabilir. Bu bölümün zemininin beton olması kullanım kolaylığı sağlar. Ayrıca, depolanan yemin rutubetten korunması sağlanır.

Kaba yem deposu (samanlık); işletmenin kaba yem ihtiyacının depolandığı bölümdür. Büyük inşaat maliyeti gerektiren depolar yerine, kaba yemin balyalanarak depolanması daha uygundur. İşletmenin herhangi bir yerine beton zemin üzerinde balyalanan kaba yem depolanır. Böylece hem alandan hem de paradan tasarruf edilmiş olur. İşletmenin maddi durumuna bağlı olarak basit bir çatı ile üzeri örtülebilir.

Alet ve makine parkında; işletmedeki hayvanların yiyeceği yemin hazırlanması için kullanılan alet ve makineler bulunur. Bunlar; yem kırma, yem karıştırma ve yem dağıtmada kullanılan alet ve makinelerdir. Bu işlemlerin hepsini birden yapabilen ve traktör arkasında çekilebilen makineler de mevcuttur. Ancak, işletmenin maddi imkanları bu tip makineleri almaya uygun değilse her bir alet ayrı ayrı alınabilir.

Rampa; hayvanların işletmeye giriş ve çıkışlarında, indirme ve bindirme işlemleri için kullanılır. Sabit olarak yapılabileceği gibi, hareketli olarak da imal edilebilir.

Devamını oku »

Alabalık yetiştiriciliği

Alabalık; soğuk, berrak ve oksijence zengin akarsu, göl ve diğer su kaynaklarında yaşayan bir tatlı su balığıdır. Dünyada ve Türkiye'de su kaynaklarında birçok alabalık türü bulunmaktadır. Bunlar; alp, kahverengi, deniz, kaynak ve gökkuşağı alabalığıdır. Bunlar arasında yetiştiriciliği en çok yapılan ve en çok ekonomik kazancı sağlayan tür gökkuşağı alabalığıdır. Gökkuşağı alabalığının; yüksek adaptasyon ve yemden yararlanma yeteneği, yapay yöntemlerle yumurta alımının kolaylığı, kuluçka süresinin kısa olması ve diğer alabalık türlerine kıyasla hastalıklara daha dayanıklı olması yetiştiricilikte tercih sebebi olmasını sağlar.

Alabalık Yetiştiriciliğinde Yer Seçimi

Alabalık işletmesi kurarken yer seçiminde bir takım kriterler göz önünde bulundurulmalıdır. Alabalık işletmesi kurulacak arazide;

- İşletme için gerekli miktar ve nitelikte su bulunmalıdır.

- Toprak havuzlar inşa edilecekse, toprak suyu geçirmemelidir.

- Arazi mümkün olduğu kadar düz olmalıdır. Ancak suyun kendiliğinden akabilmesi için %0.2 eğimli olmasında yarar vardır.

- İşletme kurulacak yerlerde üretimi olumsuz etkileyecek madencilik, orman işletmesi veya tarımsal üretim faaliyetleri bulunmamalıdır.

- Yerleşime açık yerlerde tesis kurulmamalıdır.

- Arazi, sel ve taşkınlara karşı korunaklı olmalıdır.

- Aynı kaynaktan başka üreticiler de yararlanıyorsa, su kullanımında birlikte hareket edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

- İşletme, pazara yakın ve ulaşıma açık olmalıdır.

- Elektrik imkanı bulunmalıdır.

- Yasal bir engel olmamalıdır.

Alabalık işletmesi kurulacak arazi seçimi doğru yapıldıktan sonra, mevcut suyun durumu da değerlendirilmelidir. İşletmenin ihtiyacı olan suyun debisi, kaynağın en düşük akış oranında olduğu Ağustos-Eylül ayları veya daha önceki yılların kayıtlarına göre hesaplanmalıdır. Eğer işletme yılda bir ton alabalık yetiştirmek istiyorsa Ağustos-Eylül aylarında en az 3-4 lt/sn'lik su girişine sahip olması gereklidir. Suyun debisi yeterliyse, suyun kimyasal özelliklerinin de belirlenebilmesi için ilgili bir laboratuvara analiz yaptırılmalıdır. Suyun pH'sı nötr ya da hafif alkali olmalıdır. Suyun sertliği özellikle yumurtaların açılması için önemli olduğundan 15-20 mg/lt'den yüksek olmamalıdır. Suyun sıcaklığı yetiştiricilik modeline göre değişmektedir. Örneğin; yavru üretimine ağırlık verilecekse 8-11°C, semirtme amaçlanıyorsa 12-18°C olmalıdır. Suda çözünmüş oksijen, su sıcaklığına bağlı olarak değişmekte olup, en uygun çözünmüş oksijen seviyesi 8.5-9 mg/lt'dir.

Alabalık İşletmesinin Bölümleri

Bir alabalık işletmesinde;

• Kuluçkahane,

• Alabalık havuzları,

• İşletme binası olmak üzere üç ana bölüm bulunur.

Kuluçkahane binası bir alabalık tesisinin beynidir. Kuluçkahanede sağım yeri, yavru çıkış ve ön besleme yalakları veya inkübatörler bulunur. Kuluçkahane çıkış yalakları çok büyük olmamalıdır, 3.0 x 0.5 x 0.25 m. ebadında olması yeterlidir. Kuluçka yalaklarına döllenmiş yumurta ya da keseli larvaların korunması için 30 x 40 x 10 cm. veya 30 x 50 x 10 cm. ebatlarında tablalar yerleştirilir. Tablaların yan tarafları kapalı, altları göz açıklığı 1.5-2 mm'lik telle kaplı olmalı, tablalar arası kapaklarda su, alttan girip üstten çıkacak şekilde düzenlenmelidir. Kuluçka tablalarına yumurta konulurken tek sıra olmasına dikkat edilmelidir. Alabalık yumurtaları 3.5 ila 5.5 mm. çapında olduğundan 1 m²'lik yüzeye 40-60 bin adet yumurta konulabilir. Dikey kuluçka dolapları ise az yer kaplamaları ve kullanımlarının kolay olması nedeniyle tercih edilmektedir. Bunlar üst üste istiflenmiş plastik çekmecelerden ibaret olup, her bir dolapta 10-12 adet tepsi kullanılabilir. Bir dikey kuluçka dolabında 1.5-2 lt/dk debilik su ile yaklaşık 100 bin adet yumurta kuluçkaya alınabilmektedir.

Alabalık havuzları, kullanma amacına ve mevcut imkanlara göre farklı malzemelerden yapılır ve farklı büyüklüklerde olabilir. Genelde küçük, dar ve uzun kanal şeklindeki havuzlar tercih edilir, ayrıca son yıllarda yuvarlak fiberglas havuzlar da kullanılmaktadır. Havuzların yapımında ana prensip; temizleme, yemleme ve hasada uygunluk olmalı, havuzların taban meyli binde bir dolayında olmalı, yan kenar meyilleri ise 1/1,5 olacak şekilde yapılmalıdır. Havuzların giriş ve çıkışları ayrı tutulmalı, bir havuzdan çıkan suyu tekrar kullanmaktan imkanlar dahilinde kaçınılmalıdır. Havuzlardaki mevcut su günde en az 4-5 defa tazelenecek şekilde planlanmalıdır.

Alabalık işletmesinde;

- Yavru büyütme havuzları,

- Damızlık havuzları ve

- Semirtme havuzları bulunmalıdır. Semirtme havuzları kendi içinde toprak havuzlar, fiberglas tank havuzları ve betonarme semirtme havuzları olarak sınıflandırılabilir.

İşletme binası ise bakıcıların kaldığı yer, yem deposu ve yem hazırlama bölümü ile alet ve ekipmanların konulacağı kısımlardan oluşur, ayrıca işletme binasında idari büro da yer alabilir. 

Alabalık Üretimi

En verimli alabalık anaçları 3 yaşındaki dişi damızlıklardır. Damızlık sürüsü 4-5 yaşına kadar kullanılsa da yaş ilerledikçe yumurta verimi ve kalitesi düşer. Dişi ve erkek balıkların karınlarını sıvazlamak suretiyle yumurta ve spermaların alınması işlemine sağım denilir. Anaç nitelikteki balıklar, özellikle sağım öncesi dönemde 6 ay iyi beslenmeli, aşırı yemlemeden de kaçınılmalıdır. Damızlıklar 1 m³'te iki alabalık bulunacak şekilde stoklanmalıdır.

Türkiye koşullarında alabalıklar çoğunlukla Kasım-Şubat ayları arasında yumurta verirler. Işık rejimi uygulamasıyla yılda birkaç kez yumurta alabilmek de mümkündür. Sağımdan bir ay önce erkek ve dişi balıklar ayrılmalıdır. Erkek ve dişiyi ayırmak oldukça kolaydır, dişilerin cinsiyet deliğinin etrafı kırmızılaşır ve karınları şişkinleşir. Erkeklerin ise vücutları yassı ve alt çeneleri kanca şeklinde yukarı doğru uzar. Sağım zamanının tam olarak tespiti için ayrılan dişi ve erkeklerde her hafta sperm ve yumurta kontrolleri yapılır. İyice olgunlaşmış olanlar sağıma alınırlar.

Anaçların vücut büyüklüğüne göre sağım bir ya da iki kişi tarafından gerçekleştirilir. Dişi balıkların cinsel açıklık çevresi bir havlu ile kurulanır. Sonra kuru bir kap içine önce dişi balıkların yumurtaları sağılır. Sağılan yumurtaların üzerine birkaç farklı erkeğin spermi sağılarak parmak ucu veya bir kaz teleği ile karıştırılır. Bu işlemden 5 ila 7 dakika sonra az bir su ilave edilerek tekrar karıştırılır. Bu işlemler yapılırken kapların üzeri kapatılarak yumurtaların ışık almaması sağlanır. 15-20 dakika bekledikten sonra yumurtalar temiz su ile yıkanır. Yıkama işleminden sonra yarım saat yumurtaların su alıp sertleşmesi için beklenir.

Ölü yumurtalar beyaz bir renk aldığı için canlılardan kolayca ayırt edilebilirler. Kuluçka eleklerine konulmadan önce ölü yumurtalar sifonlama yöntemiyle ile ayrılmalıdır. Yumurtalar döllendikten yaklaşık 28 saat sonra hassas döneme girdiğinden, yavru gözlerinin siyah noktalar şeklinde oluştuğu döneme kadar yumurtalarla oynamamak gerekir. Gökkuşağı alabalığında gözlenme süresi 14°C su sıcaklığında 14-15 gündür.

Yumurtaların açılma süresi suyun sıcaklığına ve balık türüne göre değişiklik gösterir. Gökkuşağı alabalığı yumurtalarından yavru çıkışı 4.5-15°C'de 8-10 gün kadar sürer. Açılan yumurtadan çıkan yavrular bir müddet keseli halde yaşamlarını sürdürürler. Hassas dönemde ölü yumurtaları temizleme sırasında canlı yumurtalar zarar göreceği için yumurtalar gözlenene kadar periyodik olarak ilaçlama yapılarak, yumurtaların mantar ile kaplanmasına engel olunmalıdır. Bu amaçla 2 mg/lt dozda malahit yeşili ile bir saat süreyle iki günde bir ilaçlama yapılabilir. Ayrıca yumurtalar başka çiftliklerden alınmışsa veya anaçtan yumurta vasıtası ile yavrulara intikal edebilecek bazı rahatsızlıklara, engel olmak amacıyla yumurtalar kuluçka yerlerine alınmadan önce bir iodofor ile dezenfekte edilmelidir. Yumurtalar 10 dakika süreyle 1:300'lük wescodin veya 1:100'lük buffodin çözeltisine daldırılır. Gözlenmeden sonra bütün yumurtalar açılıp yavruların tamamı çıkana kadar (yaklaşık bir hafta) her gün ölü yumurtalar ve kabukları ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

Yumurtaların tümü açıldıktan sonra keseli larvalar yalaklara yerleştirilmiş olan eleklere aktarılırlar. Yavrular su sıcaklığına bağlı olarak 3 ila 6 hafta besin keselerinden beslenirler. Bu dönemde yalaklar belirli aralıklarla temizlenip, ortamdaki ölü larva ve yumurta artıkları sifonlama yöntemiyle uzaklaştırılır. Zamanla besin kesesini tüketen yavrular yüzmeye başlayarak, eleklerin yanlarından yalağın içine geçerler. Bu andan itibaren yavrular su yüzeyine çıkarak hava keselerini doldurmaya ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle yalaklardaki su derinliğinin 10 cm'yi geçmemesi gerekir.

Yavrular suni yeme besin keselerini tamamen tüketmeden başlatılırlar. Çok ince halde toz yem baş ve işaret parmağı arasından nazikçe bırakılarak balıkların davranışı izlenir ve buna göre yemleme işlemine belli aralıklarla devam edilir. Erken dönemde yavrular mümkün olduğunca sık fakat az yemlenirler. Burada amaç, yavruların sindirim organlarının gelişimine uygun davranmaktır.

Yavrular yalaklara takriben m²'ye 10 bin adet dolayında stoklanır. Suni yeme alıştırılmış bir aylık yavrular semirtme tanklarına alınırlar. Tanklarda su debisi 1 lt/dk, stoklama oranı ise 25 kg/m³ düzeyinde olmalıdır.

Gökkuşağı alabalığının büyütülmesinde dikkat edilmesi gerekenler:

• Yavrulara ilk besleme döneminde vücut ağırlıklarının yaklaşık %10'u dolayındaki yem günde 8-10 kez sıklıkta verilir.

• Günlük verilecek yem miktarı, suyun sıcaklığına ve balığın büyüklüğüne göre ayarlanmalıdır.

• Değerlendirilmeyen yem atıkları ve balık atıkları günlük olarak ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Toz yemlemeden belli bir dönem sonra granül yavru yemleri kullanılır.

• Balıklar bir parmak boya ulaşınca (5-7 cm. boya veya 3-4 gr. ağırlığa geldiğinde) 2 mm'lik pelet yeme geçilmelidir. Balıkların boyu büyüdükçe yemin pelet boyutu da büyütülmelidir.

• Balıklar genç dönemde hızla büyüdükleri için belli  aralıklarla boylama ve seyreltme işlemine tabi tutulmalıdır.

• Gökkuşağı alabalığı suyun sıcaklığına bağlı olarak 9-15 aylık sürede pazar boyuna, yani 200-250 gram ağırlığa ulaşabilmektedir.

• Alabalıklar porsiyonluk boya ulaşınca, günlük yemleme sıklığı ikiye düşürülmelidir.

Devamını oku »

Hayvancılık takvimi

Hayvancılık faaliyetinde verimi etkileyen birçok unsur vardır ve bunların başında mevsim yer alır. Yıl boyunca değişen mevsimle birlikte hayvancılık işletmelerinde her ay yapılan işler de değişir. Örneğin koyunculuk işletmelerinde; ocak ayında kış keneleri ve uyuza karşı ilaçlama yapılması beklenirken; mayıs ayında kırkım hazırlıklarının bitirilip, kırkıma başlanılması gereklidir. Aşağıda çeşitli hayvancılık işletmelerinde genel olarak yapılması gereken işler yer almaktadır. Liste her ay otomatik olarak güncellenecektir.

Ocak Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Sığır kadrosu belirlenir ve sağlık kontrolleri yapılır. Özellikle tüberküloz, paratüberküloz testleri ile brucellosis yönünden serolojik yoklamalar ve mastitis taraması yapılır.
ii. Hayvanlar durumları ve verimlerine göre gruplara ayrılır, bakım ve yemleme programları saptanır.
iii. İneklerin suni tohumlamasına başlanır. Bu mümkün olmadığı takdirde sağlıklı bir boğa ile doğal tohumlama yapılır.
iv. Şecere, verim ve sağlık kartları aylık olarak işlenir.
v. Buzağı bölmelerindeki iç ısının 10-12°C, sığırların bulunduğu bölümdeki sıcaklığın ise 16-18°C arasında tutulmasına çalışılır. Havalandırma kontrol edilir.
vi. Uygun hava koşullarında, hayvanlar ahır dışına çıkartılarak, ahır içi temizlenip %3'lük sodalı sıcak su ile yıkanır.

Koyunculuk

i. Ağılların ısı ve nem oranı kontrol edilir. İyi havalarda koyunlar ağıl dışına alınarak ağıldaki yatak yerlerine sap, saman, yaprak gibi yataklık malzemesi serilir. Doğum yapan koyunların ve doğan kuzuların soğuk, nem ve hava akımlarından korunmasına da gereken özen gösterilir.
ii. Yavrularda, doğumlarını izleyen ilk günler içerisinde görülebilecek ve öldürücü olarak seyreden kuzu ishalinin nedeni saptanarak, teşhis durumuna göre gerekirse septisemi serumları yapılır. Hastalar anaları ile birlikte tecrit edilerek tedaviye alınır. Ölenler yakılır veya gömülür. Ağıllar permanganat solüsyonu ile yıkanır.
iii. Kış keneleri, bit ve uyuza karşı ilaçlama yapılır.
iv. Doğan kuzulara ektima aşıları veya gerekli görülen serumlar yapılır. Doğumdan hemen sonra kuzuların göbek bağı, anaların arka kısımları ve kuyruk altı ilaçlanır. Uzun kuyruklu kuzuların kuyruklarına, sağrı bölgesinden bir el ayası aşağıda lastik ligatür konularak zamanla kopması sağlanır.

Tavukçuluk

i. Kümeslerde yemleme ve yem uygulamasına özen gösterilir. Yumurta randımanında arzulanan ekonomik düzeye ulaşabilmesi için, kümes sıcaklığının ortalama 10-18°C'ler arasında olmasına ve havalandırmaya dikkat edilir. Yumurta randımanını %12-15 civarında arttırmak için kontrollü suni ışık uygulanmalıdır.
ii. Bu aya kadar tüy değişimini tamamlamış tavuklarla, Mart-Nisan civcivlerinden gelişmesi geri kalmış, yumurtaya halen geçmemiş olanlar derhal ayrılıp satılır.
iii. Kümeslerde paraziter mücadele yapılır.
iv. Damızlık yumurta alınacak kümeslere horoz katılır.

Arıcılık

i. Arılar devamlı olarak kovanda olduklarından kovan ağızlarının temizliği ve havalandırma yapılır.
ii. Arılar için yeterli yem yoksa bez parçasına toz şeker konarak kovan içine yerleştirilir. Uyuyan arıların düşüp ölmemesi için kovan ve petekler sarsılmamalıdır.
iii. Kovanlarda görülmesi muhtemel hastalık ve zararlılarla mücadele edilir. Şubat Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Sert ve rüzgarlı olmayan yağışsız günlerde sığırlar tımar edildikten sonra ahır dışına çıkarılır. Rutubetli, temizlenmemiş taban ve toprak zeminlerin çeşitli mikroorganizmaların çoğalmalarına ortam hazırladığı ve bunların hayvanların sağlık durumlarının bozulmasına neden olduğu bilincine varılarak, diğer işler bittince derhal ahır temizlenip, zemine yataklık serilir. (Sap, saman, talaş gibi yataklıklar aynı zamanda hayvanlarda ısı kaybını da önler.)
ii. Kanatlı ve eklem bacaklı zararlılar, kış aylarında alçak basınçlı ve sıcak ahırlarda saklanırlar. Pencere, kapı ve vantilasyon yolu ile hava değiştirilir ve bu yolla zararlıların ahırda yerleşmeleri engellenir.
iii. Hayvanlar içeri alınırken ısı kontrolü yapılmalıdır. (Hayvanların fizyolojik uyum sağlamaları için iç ve dış ısı arasında fazla fark olmamalıdır.)
iv. Sığırların yeşil yem ihtiyaçları, silaj yemler veya hayvan pancarı ile karşılanmaya başlanır.
v. 4-8 aylık dişi danalara S.19 aşısı, doğumları yaklaşan sığırlara septisemi aşısı yapılır. Bütün sığırlara nokra için paraziter ilaçlama uygulanır.
vi. Sığırlar haftada bir kere veteriner hekim kontrolünden geçirilir. Doğum yapacak sığırlar ayrılır, hasta hayvan varsa derhal tedavisi yapılır. Doğum yapacak inekler, doğumlarına iki ay kala sütten kesilerek kuruya alınır.

Koyunculuk

i. Zararlı kış ve kenelerine karşı ağılda ilaçlama yapılarak yerlere yataklık serilir. Uyuz ve kenelere karşı bu mevsimde toz veya pomat halindeki ilaçlar kullanılabilir.
ii. Koyunlarda zayıflama, çene altlarında şişlik, su toplanması görüldüğünde kelebek hastalığı (distomatoz) olabileceği düşünülüp labaratuvar teşhisinden sonra, hemen kelebek hapı içirilmelidir. Hayvanlarda öksürük, burun akıntısı, ishal, zayıflama, iştahsızlık varsa akciğer, mide ve barsaklarda kıl kurdu yönünden teşhis yaptırılıp, zaman geçirmeden etkin ilaçlar ile tedavisi yapılmalıdır.
iii. Koyunlara bu ayda günde 250 gr. kesif yem verilir. Meraların kapalı olduğu, silaj bulunmadığı veya kesif yemin çok pahalı olduğu zamanlarda, melas ve üre katılmış kuru ot besisi yapılabilir. Yemlemenin ağıl dışında yapılması tercih edilmelidir.
iv. Doğan kuzulara ve doğuran analara gerekli özen gösterilir. Kuzular doğum zamanlarına göre ayrı gruplara ayrılır. Üç haftalık kuzulara 50 gr.'dan başlayarak yulaf kırması verilir. Yulaf miktarı her 15 günde bir arttırılır.
v. Gerektiğinde kuzulara çiçek, ektima aşıları ile septisemi serumları uygulanır.
vi. Çoban köpeklerine kuduz aşısı yapılır.

Tavukçuluk

i. Kuluçka mevsimi yaklaştığından, damızlık civciv elde edilecek yumurtaların alınacağı sürü düzenlenir. Kuluçkaya verilecek yumurtalar tasnif edilerek ilaçlama yapılır.
ii. Kümeslerde düzenli bir havalandırma ve ışıklandırma sağlanır. Soğuk hava önlenerek kümes içi ısısı sabit tutulur. Günde 18 saat ışıklandırma yapılır. (Metrekareye 3 watt ışık gelecek şekilde ampul takılarak aydınlatma yapılmalıdır.)
iii. Yemlerdeki enerji miktarı artırılır.
iv. Kümeste altlıklar değiştirilir. Kafes altı gübreleri atılır.
v. Tavuklara gumboro ve yalancı veba aşıları uygulanır.

Arıcılık

i. İklimi uygun yerlerde yavaş yavaş arılar dışarı çıkarılırken, soğuk bölgelerde ise arılar içerde olduklarından havalandırma işleri dikkatle yapılmalıdır.
ii. Soğuk bölgelerde şerbet verilmelidir.
iii. Oluşabilecek hastalık ve zararlılarla mücadele edilmelidir. Mart Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Periyodik olarak sığırların tohumlanmasına devam edilir. Gelişmesi iyi 18-22 aylık Holştayn düveler ile 18-24 aylık Montofon düveler ilk defa tohumlamaya verilir. (Tohumlamada yararlanılacak boğalar, 18 ayını doldurmadan, yetiştirme hastalıkları yönünden testleri ile verim kayıtları incelenmeden, tohumlamada kullanılmamalıdır. Her fırsatta suni tohumlamadan yararlanma yoluna gidilmelidir.)
ii. Bütün sığır materyaline şarbon, yanıkara, gerektiğinde sığır vebası aşıları yapılır.
iii. Nokra mücadelesine devam edilmelidir. Danaların septisemi serumu, numaralama ve boynuz köreltme işlemine devam edilir. Doğan buzağıların göbek kordonu temiz bir makasla kesilir, günde iki defa tentürdiyot döküp gazlı bezle fazla sıkılmadan bağlanır.
iv. Sığırların rasyonlarında enerji ihtiyaçları iyi dengelenmeli, noksan besleme yapılmamalıdır. Gebeliğin ilk aylarında besleme kaba yemlere dayalı olabilir. İki yaşına gelmiş dişi materyal fazla beslememelidir. Fazla besleme cinsel bezleri yağlandırarak üreme gücünü azaltır.
v. Çalışmalarda secere, verim ve sağlık kartları işlenir.

Koyunculuk

i. Yüksek rakımlı yerlerde koyunların doğum işleri takip edilir. Ağıl yemlemesine devam edilir. Doğan kuzular soğuk hava şartlarında iyi korunmalıdır. Ova veya yakınlarındaki bölgelerde erkek ve dişi kuzular şimdilik birarada otlatılmaya başlanmalıdır. (Kuzu ve toklulara temiz mera ayrılmalı, anaç koyunlar ayrı meralandırılmalıdır.)
ii. Şarbon, enf, hepatit, nekrozan (kara hastalığı), keçi ciğer ağrısı hastalığı ile ektima gibi belirli yer ve zamanlarda çıkan hastalıklara karşı koruyucu aşılamalar yapılır.
iii. Çoban köpeklerine şerit ilacı verilir.

Tavukçuluk

i. Kuluçhane ve civcivhanelerde temizlik ve ilaçlama yapılır. Mart ayından başlayarak, Mayıs ayının ilk haftasına kadar çıkan civcivlerde daha fazla randıman alındığından, bu ayda kuluçka işlerine başlanır.
ii. Civciv büyütme yerlerinde yem, su, ışık, ısıtma, dezenfeksiyon, altlık gibi tüm hazırlıklar, civciv getirilmeden önce tamamlanır.
iii. Çıkan civcivlere ilk gün mutlaka marek aşısı uygulanır ve cinsiyet ayrımı yapılır.
iv. 7-12 günlük civcivlere birinci burun-göz damla (yalancı veba) aşısı uygulanır.
v. 20. gün kızıl ishale karşı koksidiyoz ilaçları verilir.
vi. 21. günden 28. güne kadar gumbaro aşısı yapılır. Hastalık girmiş ticari sürüleri olan işletmelerde bu aşı 7-18 günlük civcivlere tatbik edilebilir.
vii. Civcivler 10-15 günlük olduklarında, istenilirse gagaları 1/2 veya 1/3 oranında kesilir.
viii. İlk iki hafta, 1 metrekare taban alan için 5 watt hesabı ile günde 22 saat ışık verilir. İkinci haftadan sonra ışık azaltılır.
ix. 0-3 hafta ince toz yem verilir, sonra pelet yeme geçilir. Civcivler ilk haftada devamlı sık sık yemlenmelidir.

Arıcılık

i. Arılar bazı bölgelerde dışarıya çıkacaklarından kovan bakım işleri buna uygun olarak devam eder. Kovan çerçeveleri tamir edilir. Küflü ve kırık çerçeveler değiştirilir.
ii. Arılar bal toplama faaliyetine başladıklarından bakım işleri artacağından arıcılık malzemeleri daima çalışır halde bulundurulmalıdır.
iii. Kovanlarda hastalık yapmaması için ilkbahar temizliği yapılır ve gerekli ilaçlar kullanılır. Nisan Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Sığırlar mevsim koşulları uygun olacağından meradan dikkatli bir şekilde yararlandırılır. Sığırların yem ihtiyaçları verim, mera ve gelişme durumları gözönüne alınarak hesaplanır.
ii. Sığırlara şap aşısı uygulanır.
iii. Yemlik ve su kaynaklarının temizliği ve ilaçlaması yapılır. Gübrelikler kaldırılır.
iv. Ahır koşullarının sağlıklı olması sağlanır.
v. Meme hastalıkları yönünden devamlı kontrol yapılır. Sağım süresince birbirini izleyen iki ay arasındaki süt azalması miktarı %5-10'dan fazla olduğunda, sağım ve beslenme hatası yanında, bir hastalık olasılığı düşünülmelidir.
vi. Nokra mücadelesi titizlikle sürdürülür.

Koyunculuk

i. Dişi kuzulardan sonra, erkek kuzular da analarından kesin olarak ayrılır. Erkek ve dişi kuzular ayrı ayrı sürüler halinde bakım ve beslenmeye tabi tutulur.
ii. Damızlık kadro fazlası kuzular besiye alınarak, damızlıkların numaralama ve kuyruk kesme işleri tamamlanır.
iii. Yüksek yörelerde kuzu doğumları takip edilir. Doğan kuzuların bakım, besleme, aşı, serum, numarataj ve kuyruk kesme işlemleri titizlikle izlenir. Bu işlemler kayıt defteri veya kartlarına günü gününe işlenir.
iv. Ayak iltihabı, şap, çiçek, şarbon gibi hastalıklar bu ayda görülebileceğinden gerekli tedavi ve aşılar yapılır.
v. Kuzulara şerit dökmeleri için ilaç içirilir.
vi. Ova bölgelerde ay sonuna doğru kırkım hazırlıklarına başlanır.

Tavukçuluk

i. Kuluçka çalışmalarına devam edilir. Kuluçka makinaları ile civciv büyütme yerlerinin temizlik ve dezenfeksiyonuna önem verilir.
ii. Civcivlere solucan düşürücü ilaç verilir.
iii. 28-32 günlük civcivlere yalancı veba (burun-göz damla ) aşısı, 7-8 haftalık olanlara inaktif yalancı veba aşısı uygulanır.
iv. Sürüde hastalıklı hayvan ve aşırı derecede ölüm varsa, derhal veterinere bilgi verilip, teşhis ve tedavi için gerekli çabalar gösterilir.(Hiçbir zaman gereksiz ve fazla dozda ilaç kullanılmamalıdır.)
v. Civcivler, katlı ana makinalarında büyütülüyorsa yere indirilir. Kullanılacak yer, 4 haftalık 10 pilice bir metrekare yer hesabı yapılarak düzenlenir.
vi. Kasaplık niteliğindeki tavuklar, henüz tavuk fiyatları düşmediğinden, gurk olanlar dahil, derhal satılmalıdır.

Arıcılık

i. Arı kovanları sağlıklı olmalı ve bazı kovanlarda çerçeve değiştirilmelidir.
ii. Arıların temizliği ve bakım işleri devam eder. Ana arısı olmayan kovanlara ana arı verilir. Zayıf kovanlarda beslenmeyi takviye bakımından şerbet verilir.
iii. Çeşitli arı hastalık ve zararlılarına karşı ilaçlama yapılır, tedbir alınır. Mayıs Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Tohumlamaya devam edilir. Doğuran inekler doğumlarından iki ay sonra boğaya verilir.
ii. Erkek danalar ve sürüye katılması istenmeyen dişi dana ve düvelerin vücut ağırlıkları 400-450 kg. olduğunda kasaba sevk edilir. Kilo almayanların besisine devam edilir.
iii. Ahır yemlemesinden tamamen mera hayvancılığına geçilir. Meraya, çiğ ve kırağı kalktıktan sonra çıkılmalı, sakin ve rahat bir otlatma sağlanmalıdır. Parazit yumurtaları genellikle rutubetli çayır ve mera kısımlarında bulunduğundan, böyle yerlerde hayvan otlatılmamalıdır.
iv. Hayvanlar iç parazitlere karşı ilaçlanır. Gübrelikte biriken gübre uzak bir yere götürülür veya satılır.
v. Aylık verim ve sağlık kontrolleri yapılır, kartlara işlenir.

Koyunculuk

i. Kırkım hazırlıkları bitirilip, uygun bir haftada kırkıma başlanır. (Kırkıma önce kısırlardan başlanılmalı, ardından şişek ve toklular, daha sonra da sağmallar kırkılmalıdır.)
ii. Ay sonunda bütün koyun materyali dış parazitlere karşı etkin ilaçlarla hazırlanmış banyodan geçirilir.
iii. Kırkımı yapılmış hayvanlar teker teker elden geçirilerek, kasaplık olanlar damızlık kadrodan çıkarılıp, satılır. Daha önce besiye alınmış kuzular da bu ayda satılır.
iv. Hayvan sıtması, ayak iltahabı, şap, agalaksi (sütkesen) gibi hastalıklar bu ayda görülebileceğinden aşıları tamamlanmalı, tedavileri yapılmalıdır.

Tavukçuluk

i. Bu ay da kuluçkahanelerde civciv çıkarılma çalışmaları sürdürülür.
ii. Salmonella pseudomonas, arizona, coliform bakteriler ve aspergillus gibi hastalıklara neden olan etkenlerin çoğalması ve yayılması genellikle kuluçkahanelerde olduğundan, kuluçkaya başlama ve çıkım süresince sağlık koşullarına uyulmalıdır.
iii. Koksidiyoz ve solucana karşı ilaçlama yapılır.
iv. Kümeslerde pencereler, havalandırma bacaları ve aspiratörler kontrol edilmeli, rutubetli pis altlıklar atılarak yeni kuru altlık serilmeli, sinek ve zararlılar için gereken önlemler alınmalıdır.
v. Yumurta verimi düşmüş tavuklar ve piliçlerin gelişmeyenleri ile erkekler satılır.
vi. Kümesler yeni çıkan civcivler için hazırlanır. Yalancı tavuk vebası mücadelesi (burun-göz damla ve adale aşıları) yapılmış piliçler, yeni kümeslerine alınır.

Arıcılık

i. Arıların kolay çalışmalarını temin için kovanlarda bakım ve temizlik işleri devam eder. Özellikle modern kovanların kullanılması bu işi sağlamada önemlidir.
ii. Arı malzemeleri işler durumda bulundurulur. Oğul verme ay boyunca devam eder.
iii. Çeşitli arı hastalıklarına karşı mücadele yapılır.
iv. Bazı ılık bölgelerde bal hasadına başlanır. Haziran Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Doğum sonrası sağım ve çiftleştirme işleri sürdürülür.
ii. Parazit durumuna göre iç paraziter ilaçlama yapılır. Günlük tımar işleri aksatılmadan yürütülür.
iii. 4-8 aylık dişi danalara S.19 aşısı uygulanır.
iv. Doğan buzağıların boynuz köreltmesi ve kulak numaralama işlemleri yapılır.
v. Mera, gıda ihtiyacını karşılayabilecek durumda olduğundan mera otlatmasına geçilir. 10 kg.'dan fazla süt veren sığırlara, kesif yem ve nitelikleri bozulmamış kaba yem ile takviye yapılır. Ocak ayında doğan buzağılar erkek ve dişi ayrı ayrı sürüler halinde meralandırılır. Ot ve yem yemeğe alışan buzağılara verilen süt azaltılır ve su verilmeye başlanır.
vi. Ahırlar temizlenerek badana ve dezenfeksiyonları yapılır.

Koyunculuk

i. Kırkım işlemi tamamlanır. Kırkımı biten sürü kontrol edilerek anaç sürünün %20'si ayıklanır. Yerlerine aynı oranda dişi toklu alınarak kadro tamamlanır. Anaç koyunlardan verimleri iyi görülebilenler, gerekirse bir yıl daha kadroda kalabilir.
ii. Damızlık koyunların tohumlanmasına başlanır. Koçlar aşım süresince uygun bir rasyon ile beslenir. Tohumlamada baba koçların daha rahat kullanılabilmesi için toklu koçlar ile takviye etmek yerinde olur.
iii. Koyun materyaline enterotoksemi aşısı uygulanır.
iv. Bu ayda tamamen mera otlatılmasına geçilir. Ova yörelerde gece yayılımına geçilir.

Tavukçuluk

i. Çevre koşulları iyileştiğinde, kümes içi ısısının 15°C'nin üstüne çıkmaması sağlanır. Tavukhanenin bakım ve onarımına başlanır.
ii. Rasyondaki enerji miktarı düşürülür.
iii. 8 haftayı doldurmuş hayvanlar metrekarede 10 başı geçmeyecek şekilde, piliç bölmelerine alınır. Herhangi bir stres durumunda yığılma olmamasına dikkat edilir.
iv. 10-12 haftalık piliçlere çiçek ve difteri aşısı uygulanır. Görülebilecek hastalıklara karşı gerekli önlem alınır.

Arıcılık

i. Bazı bölgelerde bal hasadı başlamıştır.
ii. Bal ile dolmuş çerçeveler alınarak yeni boş çerçeveler konulur. Kovanlarda bakım ve temizlik devam eder.
iii. Her türlü hastalığa karşı mücadele devam eder. Temmuz Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Mera, ihtiyacın tamamını karşılayacak durumda olduğunda kısıtlı yemleme uygulanır.
ii. Sağılan ineklerde meme hastalığına dikkat edilmelidir. Meme, meme başları ve süt sekresyonu sık sık kontrol edilmeli, sağımın aynı saatlerde ve eşit aralıklarla yapılmasına çaba gösterilmelidir.
iii. Hayvanlar ahıra alındığında sabah-akşam iki defa tımar edilir. Ahır temizliği ve dezenfeksiyonu yapılır. 6-8 baş hayvana 20 cm. çaplı baca olacak şekilde ahırda havalandırma sağlanır.
iv. Gebe ineklere septisemi aşısı uygulanır. Gebeliğin son günlerinde olan ineklerin gıdaları sulu, hazmı kolay, yumuşak ve gaz yapmayacak yiyeceklerden düzenlenir.
v. Aylık verim ve sağlık kontrolleri yapılarak kartlarına işlenir.

Koyunculuk

i. Ovalık arazilerde koyunların tohumlamasına devam edilir.
ii. Gece yayılımı yapılır. Koyunlar gündüzleri kırda, kuzular ise çalmaralarda veya çevresi açık ağıllarda yatırılır. (Geceleri zehirli otların bulunduğu meralara ve yeşil yoncalıklara, fazla miktarda başak kalmış tarlalara hayvanların bırakılmasından kaçınılmalıdır.)
iii. Gelişmeyen kuzular satılır.
iv. Dişi kuzulara Rev-I aşısı uygulanır.

Tavukçuluk

i. Damızlık piliçlere kısıtlı yemleme yapılır. (Günlük yem ihtiyacından fazlası verilmemelidir. Ancak, verilen yemin karışımı noksansız olmalıdır.)
ii. Kümes ve ekipmanlar iyi bir şekilde temizlenir ve haftada en az iki defa dezenfekte edilir. Fare ve kemiricilerin kümeslere ve yem ambarlarına girmesi engellenir.
iii. Yalancı veba ve gumboro aşısı uygulanır.
iv. Günde 4 defa yumurta toplanır. Yumurtanın şekli ve kabuğu incelenerek, yumurtanın küçülmesine karşı önlem alınır.

Arıcılık

i. Kovanların temiz ve kullanışlı olmasına dikkat edilir.
ii. Kovanlar sarsılmadan çiçeği bol yerlere nakledilir.
iii. Zayıf kovanların birleştirilmelidir.
iv. Hastalık ve zararlılarla mücadele edilir.
v. Bal hasadına devam edilir. Ağustos Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Ahır besisi yapılanların dışındaki diğer sığırlarda mera hayvancılığına devam edilir. Gebe ineklerin gebelikleri ilerlediğinde, meralandırılmalarına özen gösterilir. Gerektiği takdirde suni meralardan yararlanılır.
ii. Theileriosis hastalığına karşı koruyucu aşılama yapılır.
iii. Bir yaşına gelmiş erkek ve dişi hayvanlara tüberculin uygulanır.
iv. Günde sekizer saatlik aralarla üç defa sağım yapılmaya çalışılır. (Bu yöntem yüksek süt verimli sığırlarda kesinlikle uygulanmalıdır.)
v. Damızlık boğaların spermaları kontrol edilir.
vi. 7-8 haftalık buzağılara erken sütten kesim düşünülebilir. Buzağılara 12-16 haftalık oluncaya kadar süt verilir.

Koyunculuk

i. Mera, ihtiyacı tamamını karşılayabilecek durumdadır. Mümkün olduğu takdirde koyunlar serin ve yükseklerdeki meralara çıkarılır.
ii. Koyunların tohumlaması bu ayda bitirilir. Düşük rakımlı yerlerde yapılan tohumlama sezonunda gebe kalmıyan koyunlara, istenildiği takdirde hormon tatbik edilerek, tohum almaları sağlanır. Her şeye rağmen, iki yıl üst üste gebe kalmayan koyunlar elden çıkarılır.
iii. Koyunların kışlık ihtiyaçlarını tamamen karşılayabilecek miktarda yem sağlanır.
iv. Aylık verim ve sağlık kontrolleri yapılarak, kayıt defteri veya kartlarına işlenir.

Tavukçuluk

i. 20-22 haftalık olan piliçler yumurta kümesine taşınır. Kümeslere hemen alışmaları için folluklar yerleştirilir.
ii. Piliçlere, yumurtlamaya başlamadan önce solucan ilacı içirilir.
iii. Bir program dahilinde ışıklandırma ve yem rasyonu uygulanarak, piliçlerin küçük yumurta devresi kısaltılır.
iv. Gelişmesi iyi olmayan piliçler ile tüy dökümü uzun süreli olupta yumurtaya geçmeyen tavuklar satılır.
v. Piliçlerde pullorum taraması yapılır.

Arıcılık

i. Kovanlarda temizlik devam eder. Dolu çerçeveler çıkarılarak yerlerine boşlar konur.
ii. Kovanlar geceleri sarsılmadan bol çiçekli, florası zengin yerlere nakledilir.
iii. Arılarda görülecek hastalık ve zararlılarla mücadele edilir.
iv. Bal hasadı devam eder. Eylül Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Gebe ineklere iyi bir bakım gösterilmelidir. Doğumlarına 1,5-2 ay kala sütten kuruya çıkarılmaya başlanır. Doğum locaları ve buzağı bölmeleri yeniden gözden geçirilerek noksanlıkları tamamlanır, dezenfeksiyonları yapılır.
ii. Herhangi bir nedenle yavru atımı görüldüğünde, böyle hayvanlar derhal tecrit edilerek, gerekli araştırmalar yapılmalıdır. Bulaşıcı bir hastalık durumunda etkin önlemler alınmalıdır.
iii. 4-8 aylık dişi danalara S.19 aşıları uygulanır.
iv. Doğumu yaklaşan sığırlara, buzağı septisemi aşısı uygulanır.
v. Kış ayları için gerekli gıda ihtiyaçları sağlanır. Silaj çukurları doldurulup, üzerleri tekniğine uygun bir şekilde kapatılır ve kış sezonuna hazır bir duruma getirilir.
vi. Aylık kayıtlar tutulur.

Koyunculuk

i. Meralar kuruduğundan bu ayda koyunlara ek yem ve yonca verilmelidir. Yonca, biçiminden 2-3 gün sonra kurutularak verilmelidir. Sulama olanağı varsa, meralar sulanarak bir süre daha yararlanılabilecek duruma getirilir. Ağıl yakınlarındaki ekilecek hasıl tarlalarının hazırlanmasına başlanır.
ii. İyi olmayan hava şartları ve ek besin verilememesi durumunda gelişebilecek gebelik toksemesi gibi hastalıklarda, zaman geçirmeden tedavi yoluna gidilmelidir.
iii. Koyunlara çiçek ve septisemi aşıları uygulanır.
iv. Pazarlama durumuna göre, kadro fazlası kasaplık niteliğindeki koyunların satışları yapılır.

Tavukçuluk

i. Piliçlerin çoğu bu ayda yumurta vermeye başlarlar. Bu devrede yumurta miktarı, kabuğun şekli ve hayvanların gelişme durumları dikkatle izlenir.
ii. Sürüdeki stres hallerinde, içme sularına geniş tesirli antibiyotikler ve vitaminli ilaçlar katılır.
iii. Periyodik pullorum taraması yapılır.
iv. Büyüme ve yumurta kayıtları tutulur.

Arıcılık

i. Kovanlarda bakım işleri devam eder. Soğuk bölgelerde kovan ağızları daraltırılır.
ii. Çeşitli arı hastalık zararlıları ile mücadele edilir.
iii. Bal hasadı devam eder. Soğuk başlayan bölgelerde kovanlarda kışlık yem durumları kontrol edilir. Ekim Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Şap ve yanıkara aşıları yapılır.
ii. Tüberküloz, paratüberküloz testleri ve brucellosis yönünden serolojik yoklamalar yapılır.
iii. Çevrede görülen salgın hastalıklara karşı gerekli tedbirler alınır.
iv. Ay içinde nokra mücadelesi yapılır.
v. Genç hayvanlar ile yaşlılar ayrı meralarda otlatılır, ayrı ahırlarda barındırılır.
vi. Aylık verim kontrolleri yapılarak kayıtları tutulur.

Koyunculuk

i. Doğum için gereken hazırlıklar tamamlanır.
ii. Gebeliği ilerlemiş koyunlara, meradan yeteri kadar faydalanamadıkları takdirde yem takviyesi yapılır.
iii.Yavru atımı görüldüğünde bu koyunlar derhal tecrit edilir. Atılan yavru ve anadan alınan marazi maddelerin laboratuvarda yapılacak muayeneleri sonucunda, salgın bir hastalık tesbit edilmişse bu hastalık türüne göre gerekli işlemler uygulanır.

Tavukçuluk

i. Bu ayda tüy dökümüne giren tavukların damızlıkta kalması gerekir. Kusurlu görülen tavuklar ve yumurta verimine geçmemişler ay sonundan itibaren damızlıktan çıkarılabilir.
ii. Kümesteki ışıklandırma bir program dahilinde düzenlenmelidir. Aydınlatma süresince follukların biraz loş ışıklı tutulmasında fayda vardır.
iii. Piliç ve tavuklar arasında herhangi bir salgın hastalığın çıkmaması için koruyucu önlemler alınır.
iv. Kümeslerde kış mevsimi için gerekli önlemler alınır, hazırlıklar tamamlanır.
v. Yetiştirme kayıtları tutulur.

Arıcılık

i. Bal hasadı bu ay bitirilir. Ambalajlanarak piyasaya sevkedilir.
ii. Kovanlar soğuk bölgelerde kışlık yerlerine nakledilir. Kış dinlenmesine bırakılmadan önce temizlenir, içindeki yabancı maddeler atılır.
iii. Arılarda görülebilecek hastalıklara karşı mücadele yapılır. Kasım Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Tohumlama hizmetlerine devam edilir.
ii. Mevsim ve işletme koşullarına göre, yem değişikliğine hayvan alıştırılarak geçilir.
iii. Gebeliğin son üç ayında, ananın daha yoğun bir şekilde beslenmesine çalışılır. (Süt verimine göre yem verilmeli, kesif yem miktarı titizlikle dengelenmelidir.)
iv. Doğum sonrası görülebilecek meme iltihabı ve diğer hastalıklara bir önlem olarak, gebe analara antibiyotik kürü uygulanmalı ve yemlere mineral karması ilave edilmelidir.
v. Bu ayın ortalarına kadar nokra mücadelesi yapılır.

Koyunculuk

i. Bu ayda düşük rakımlı yörelerde koyunların doğumları başlar. Kuzulama tarihi çok yakın olan analar, ağıl yakınlarında meralandırılır. İyi ve uygun bir bakım ve beslenmeyle koyunlar doğum için yüksek bir kondisyonda tutulur.
ii. Doğan kuzular, hemen ayrı temiz bir bölmeye alınır. Göbek kordonu tentürdiyota batırılır. Birkaç gün bu işleme devam edilerek, gazlı bez ile bağlı tutulur.
iii. Belirgin bir kuzu ishali görüldüğünde derhal koruyucu önlemler alınır. Gerekli görülürse septisemi serumu uygulanır.
iv. Hayvanları hastalıklardan korumak için ağılların teknik ve hijyenik koşullara uygun olması sağlanır.

Tavukçuluk

i. Kümes içi sıcaklığı hiçbir şekilde 7°C civarlarına kadar düşürülmemeli, 13-23°C arasında tutulmalıdır. Gerektiğinde, kümes herhangi bir sistemle ısıtılmalıdır. Pencere ve bacalar havanın ve rüzgarların durumuna göre ayarlanmalıdır. (Havalandırmada tavuklar soğuk hava akımlarından korunmalıdır.)
ii. İç ve dış parazit durumu titizlikle izlenmelidir.
iii. Suni ışıklandırma süresi 17 saatte tamamlanmalıdır.

Arıcılık

i. Arılar yeteri kadar besin bırakılmış kovanlarda kış uykusuna bırakılır.
ii. Hasad edilmiş ballar piyasaya sevkedilir. Aralık Ayı Hayvancılık Takvimi
Sığırcılık

i. Değişen hava durumuna göre, ahır iç sıcaklığı en az 15-20°C olacak şekilde, kapı ve pencereler kapatılır. Yataklıklar sık sık değiştirilip, yerine kuru iki kat yataklık serilir.
ii. Hasta olan hayvanlar tecrit bölmesine alınır. Salgın hastalık görüldüğünde, gerektiği şekilde işlemler yapılır.
iii. Hayvanların kışlık yem, ot ve yataklık muhafaza yerleri, kar ve yağmur suları girmeyecek şekilde kapalı tutulur. Bu konuda gerektiğinde ahır tavanı çatı aralığından faydalanılabilir.
iv. Damızlık kadronun %10'u kasaplık, %10'u da damızlık olarak satılacak şekilde ayarlanarak, yeni yetiştirme yılına geçilir.
v. Hayvanların yaşama ve verim payları çok iyi hesap edilmeli, içinde gerekli enerji ve mineral maddeleri bulunduran kaliteli yemlerle beslenmelidir.
vi. Yıl sonunda mali hesaplar çıkarılır.

Koyunculuk

i. Doğum devam eder, doğan kuzular kuzuluklara alınır. Günlük zorunlu bakımları yapılan kuzular sabah ve akşam analarına emzirilir.
ii. Doğan kuzuların, gerekirse ektima aşıları ile septisemi serumları uygulanır. Numaralama ve kuyruk kesme işlemleri tamamlanır.
iii. Gebe ve doğum yapan koyunlara, ilave kesif yem verilir. İyi havalarda koyunlar meraya çıkarılır. Güneşli ve yağışsız günlerde yemleme işlemi ağıl dışında yapılır.
iv. Damızlık kadro içinde bir tarama yapılarak, kasaplık koyun materyali ayrılıp satışa götürülür.
v. Ay sonunda o yılı içeren mali hesaplar çıkarılır. Buna göre, yeni program yapılır.

Tavukçuluk

i. Tavukların gelişmeleri ve verimleri sık sık kontrol edilir. Gelişme geriliği ve düşkünlük varsa, yem ve yemlemede bir aksaklık olduğu veya bir hastalık çıktığı sonucuna varılır.
ii. Kümes içi ısısı ayarlanır. Rutubetin normal düzeyde olmasına özen gösterilir. Gerektiğinde, duvar ve taban izolasyonları yapılır.
iii. Hasta, sakat, soluk ibikli ve göz doldurmayan hayvanlar derhal ayrılıp satılır.
iv. Tavuklar arasında gagalama durumu varsa, tavukların gagaları kesilir. Ayrıca bir nedeni olup olmadığı incelenip, diğer önlemler alınır.
v. Tavuklara istiridye kabuğu veya taş kırıntıları verilmeli, altlıkların kuru olması sağlanmalıdır.
vi. Tavukların ikinci devre yumurtlamaya başlatılmasından önce, tavuklar newcastle (yalancı veba) hastalığına karşı aşılanmalı, gerekiyorsa ibikleri kesilmelidir.
vii. Ay sonunda, yılın mali hesapları çıkarılır. Buna göre, yeni yılın plan ve programları yapılır.

Arıcılık

i. Arılar kovanlarda kış dinlenmesine terk edilir.
ii. Kovanların sağlam ve temiz olmasına dikkat edilmelidir.

Devamını oku »

6343 sayılı; Veteriner hekimliği mesleğinin icrasına dair kanun

Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun *

Madde 1 – Yüksek veteriner okulları ile veteriner fakültelerinden veya muadeleti Maarif Vekaletince tasdik edilmiş veteriner okullarından diploma almış olanlara Veteriner Hekim denir.

Madde 2 – Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve sahip oldukları diplomalarını Ziraat Vekaletine tescil ettirilmiş bulunan her veteriner hekim mesleğini bu kanun hükümleri dahilinde serbestçe icra edebilir.

Madde 3 – Yabancı memleketler yüksek veteriner okul veya fakültelerinden diplomalı olup da tahsil muadeleti Maarif Vekaletince tasdik edilmiş bulunan veteriner hekimlerin Türkiye'de mesleklerini icra edebilmeleri için Türkiye üniversiteleri veteriner fakültelerinden birisinde yapılacak "collegium" imtihanını kazanmaları şarttır.

Madde 4 – Hakiki şahıslar veya hususi hukuk hükmi şahısları tarafından istihdam edilen veteriner hekimler de bu kanun hükümlerine tabidir.

Madde 5 – Veteriner hekimlerin vazife ve salahiyetleri aşağıda yazılı fıkralarda gösterilmiştir:

a) Hayvanları muayene, hayvan hastalıklarını tedavi etmek ve hayvanlar üzerinde muktedir olabildiği her türlü ameliyatı yapmak, ihtisası icap ettiren ahvalde ise mütehassıs veteriner hekime müracaatı tavsiye eylemek;

b) Hayvanların vasıfları ve sağlık durumları hakkında rapor vermek;

c) Kara ve deniz hayvanlarından elde edilen gıdai, sınai maddelerle mamullerini, hayvan yemi olarak kullanılan maddelerin muayene ve ihtisas sahibi ise tahlil etmek;

d) Veteriner hekimlikte tatbik olunan her türlü aşı, serum, biyolojik maddelerle müstahzaratı (ihtisas sahibi olmak ve bu maksatların tahakkuku için tedvin olunmuş hususi kanunların hükümlerine uymak şartıyla) ihzar, muayene, tahlil eylemek ve bu gibi hususatta rapor verebilmek;

e) Eczanesi bulunmayan yerlerde hayvan hastalıklarında kullanılan her nevi aşı, serum, müstahzar ve biyolojik maddeleri muhtevi bir ecza dolabı tesis eylemek ve bu ilaçları satabilmek;

f) Memleket hayvancılığının ıslah ve inkişafını engelleyici hareketleri, ve bulaşıcı hayvan hastalıklarını görür veya işitirse en kısa bir zamanda keyfiyetten resmi makamları haberdar etmek ve istilai mahiyet arzeden vakayide ise derhal muktedir olabileceği önleyici tedbirlere girişmek ve zootekni sahasında haiz olduğu ilmi salahiyetini kullanmak.

Madde 6 – Aşağıda yazılı haller, veteriner hekimlik mesleğinin icrasına mani teşkil eder: 

a) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hapis cezasına mahkûm olmak.

b) Bu Kanun ile teşekkül eden Haysiyet veya Yüksek Haysiyet Divanı kararları ile meslekini icradan menolunmak.

c) Yüksek Haysiyet Divanınca haklarında diplomalarının istirdadı kararı ittihaz edilmek.

Madde 7 – Mütehassıs unvanını taşıyabilmek için Veteriner Hekim İhtisas Talimatnamesinde yazılı olan branşlardan birinde ihtisas yapmış olmak ve Ziraat Vekaletince hazırlanacak yönetmeliğe göre yapılacak imtihanı kazanmak ve ihtisas vesikası almak şarttır. Yabancı memleketlerde ihtisas yapmış olanlar da bu imtihanı kazanmak mecburiyetindedir.

Usul ve nizama Uygun olarak ordinaryüs profesör, profesör, doçent, doktor, öğretmen ve benzeri unvanları kazanmamış olan veteriner hekimlerin her hangi bir şekilde olursa olsun bu unvanları kullanmaları ve ilan eylemeleri yasaktır.

Madde  8 – Her veteriner hekim hayvanların muayene ve tedavisi için bir muayenehane açabilir. Muayenehane  açmak isteyen  veteriner  hekim bir  istida ile mahallin en büyük mülkiye amirine müracaat eder. İstidasına diplomasının, nüfus cüzdanının tasdikli suretiyle istenilen miktar fotoğrafını iliştirir. İstidada muayenehane ittihaz olunan mahal ile ikametgah adresi ve varsa ihtısas numarası açıkça gösterilir. Muayenehane yapılacak mahallerin vasıf ve şartları Ziraai Vekaletince tayin ve tesbit olunur.

İstısas vesikalarını haiz olanların bu belgelerini ayrıca veteriner müdür veya kaza veterinerliklerine ibraz etmeleri lazımdır. Ancak hastane veya laboratuvar açabilmek için Ziraat Vekaletince tesbit olunan esaslar dahilinde ruhsat alınması şarttır.

Madde 9 – Muayenehanesinin yerini değiştirmek veya muayenehanesini kapatmak isteyen bir veteriner hekim keyfiyeti en az bir hafta önce mahallin mülkiye amirliğine yazılı olarak bildirmeye mecburdur. İkametgah hariç bir veteriner hekimin birden fazla yerde muayenehane açması memnudur. Veteriner hekimler, çalışma yerlerini ve ihtısaslarını bildirir ilanlar tertip edebilirler, ancak bunların propaganda ve reklam mahiyetinde olmaması şarttır.

Madde 10 – Veteriner hekimler, hastane, laboratuvar ve muayene yerlerinde muayene ve tedavileri için getirilen hayvanların eşkalini, sahiplerinin adreslerini, hastalık durumlarını, tedavi şekillerini, yazmak üzere yönetmeliğindeki örneğine uygun gündelik bir protokol defteri tutmaya mecburdurlar. Bu defterlerin sayfaları kayıtlı bulundukları veteriner dairesi tarafından numaralanır ve mühürlenir. Tedavi ve ücretlerden doğacak davalarda işbu defterlerdeki kayıtlar esastır.

Madde 11 – Veteriner hekim bulunan şehir, kasaba ve köylerde veteriner hekim olmayanların her türlü hayvan hastalıklarını muayene ve tedavi etmeleri, hayvanlar üzerinde ameliyat yapmaları yasaktır.

Madde 12 – Veteriner hekimlerin reçete kağıtlarında diploma numaralarını, muayenehane veya ikametgah adreslerini açıkça göstermeleri mecburidir.

Madde 13 – Ölen veteriner hekimlerin diploma ve ihtisas vesikalarının iki ay içinde ölü hekimin bağlı bulunduğu mahaldeki ilgili Vekalet salahiyetli memurları tarafından hekimin varislerinden geriye alınması için gerekli müracaat ve teşebbüsün yapılması mecburidir. Bu vesikalar ilgili makamın tayin edeceği bir heyet huzurunda iptal edilerek geri verilir ve Resmi Gazete ile ilan olunur.

(*) Not: 6343 Sayılı; Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun'un tamamını görüntülemek için aşağıdaki linkleri kullanabilirsiniz.

PDF formatı için tıklayın.
DOC formatı için tıklayın.

Devamını oku »